Thật thế, quê tôi xưa lắm tôm cá, hễ xuống sông giặt giũ hay rửa chén là hầu như đủ loại cá trắng (cá lòng tong, cá he, cá chài, cá linh, cá lìm kìm…) bu quanh rỉa rát cả tay. Hồi ấy, những loại cá ấy ít người đánh bắt vì giá trị kinh tế không cao. Ngày nay khi nguồn lợi thủy sản cạn kiệt, con cá lìm kìm lại được ưa chuộng, như một đặc sản.

Cá lìm kìm (còn gọi là cá kìm, cá nhái) có tên khoa học là Hermiramphidae. Đây là loài cá thích nghi với môi trường nước ngọt (ao, hồ, sông, rạch...), lẫn nước lợ (ven biển), sống ở tầng nước mặt. Cá thường xuất hiện vào mùa nước nổi ở đồng bằng sông Cửu Long.

Cá lìm kìm có thân hình trụ suôn dài (hoặc hơi dẹp ngang), màu trắng trong, mỏ dài như cây kẹp trông rất ngộ nghĩnh. Cá lìm kìm nước lợ con lớn dài đến 2 – 3 tấc, cá lìm kìm nước ngọt dài nhất chỉ khoảng 1 tấc. Mùa vụ cá lìm kìm vào khoảng đầu tháng 10 âm lịch. Vào vụ, người dân đồng bằng sông Cửu Long thường dùng lưới để đánh bắt. Khi ăn không hết, người ta thường phơi khô để bán. Khô cá lìm kìm là món đặc sản. Giá cá lìm kìm tươi khoảng 15.000đ/kg. Cá lìm kìm khô khoảng 30.000đ/kg

Cá lìm kìm được các bà nội trợ miệt vườn khéo tay chế biến thành nhiều món ăn  khá hấp dẫn như: cá lìm kìm kho tiêu , cá lìm kìm nấu canh mướp hương, gỏi khô cá lìm kìm trộn xoài sống, dưa leo… Món được mọi người ưa thích nhất phải kể là cá lìm kìm tươi kho nghệ, sả ớt, nước cốt dừa.

Lựa cá còn tươi (màu trong xanh) cắt đầu, đuôi, nặn bỏ ruột, rửa sạch để ráo (cá nhỏ để nguyên con, cá lớn cắt đôi). Ướp muối, đường, sả, ớt (bằm nhuyễn), bột nghệ, bột ngọt khoảng 15 phút cho cá ngấm. Thêm một  ít nước mắm ngon vào để thịt cá săn lại rồi bắc lên bếp kho với ngọn lửa liu riu. Chờ cá chín, vắt nước cốt dừa vào ngập xâm xấp với cá. Tăng độ lửa lớn cho nước cốt dừa trong nồi sôi lên khoảng vài phút rồi nhấc xuống ! Lưu ý: đây là món kho có nước để chấm với rau xanh nên không nên để khô quá.

Bữa ăn đã sẵn sàng, múc cá ra tô, cơm nóng bới ra chén, bắp chuối xiêm chẻ tư cùng với dưa leo, chuối chát, rau thơm…để ra dĩa. Mời bạn hãy cầm đũa gắp thử một con cá lìm kìm, cặp với miếng bắp chuối, chấm vào tô nước cá, đưa lên miệng nhai chậm rãi... Tôi đoán chắc bạn sẽ thích thú vì vị ngọt, béo của cá, nước cốt dừa, vị cay của ớt, vị chan chát của bắp chuối… hòa quyện với mùi thơm thoảng đặc trưng của tinh dầu nghệ sả…khiến bạn cảm thấy ngon miệng “bắt cơm” hết chỗ nói.

                                                                                                                      Hữu Tưởng