Các món ăn được chế biến nhiều nhất là từ mít non luộc. Mít luộc sẽ có màu mắm ruốc trông không đẹp, nếu đem hấp cách thuỷ sẽ có miếng mít non trắng nõn như thịt gà. Cái ngon độc đáo của mít non là chất ngọt bùi, an không hề ngán, có thể ăn đến thật no. Ăn đến độ gọi là ngây như say, bụng không còn sức chứa mà vẫn thèm, vẫn muốn ăn hoài, ăn nữa…

Một trong các món tinh hoa làm từ mít non là mít trộn xúc bánh tráng. Hái mít trái tròn thẳng, không già quá (vỏ hột mít chưa cứng), gọt vỏ, cắt ra từng khoanh đem hấp, rồi xé tơi trộn với đậu phộng rang giã nhỏ, rau răm xắt vụn với ít nước mắm chua ngọt rưới lên. Thịt ba rọi luộc xắt chỉ, tôm bạc đất lột vỏ đặt lên. Bánh đa mè nướng bẻ miếng be bé xúc mít trộn, nhai rụp rụp là cái thú ăn kết hợp với món giòn với nêm. Mít non hấp còn dùng làm nguyên liệu chính để bóp gỏi kiểu miền Nam hoặc nộm theo lối miền Bắc. Món chua này khéo tìm đến kết bạn với bánh phồng tôm Sa Đéc để cúng nâng vị béo giòn với vị bùi ngọt.

Người miền Trung có câu:

“Ai về nhắn với bạn nguồn

Mít non gửi xuống, cá chuồn gởi lên”.

Miền xuôi và trên nguồn, hai nơi đều chuộng mít non kho cá chuồn. Kho nồi lớn một, hai trái mít để cả nhà ăn mấy ngày. Càng kho lâu càng thấm qua thấm lại giữa cá với mít. Đi làm đồng, đi biển về làm một tô lớn cơm với cá chuồn kho mít vừa khoái vừa tăng sinh lực.

Mít non luộc, hấp chấm mắm đậu là món dân dã quen thuộc ở miền Đông Nam Bộ. Đậu phộng rang (hoặc không rang cũng làm được mắm có hương vị lạ) xay nhuyễn, quết thêm các thứ gia vị đem chưng là có món mắm đậu sền sệt. Gọi là mắm chứ thật ra mắm đậu thơm béo không kém bơ. Thêm rau thơm như húng cây, rau răm, dắp cá, mít chấm mắm đậu ăn với cơm nguội thiệt là đã thèm.

Mít cắt khoanh hoặc cắt miếng tẩm bột chiên bơ cũng được nhiều người ưa thích. Người miền Nam thường làm dưa mít để cuốn ăn với bánh tráng, thịt đầu heo vào dịp Tết.

QUAN SAN

(Trích từ tập Hương vị quê nhà, Sài Gòn Tiếp Thị Xuân 1996)