Cứ mỗi độ hè sang, tôi lại nhớ cái mùi nồng nồng đượm trong nắng gió của miền Trung, sau mỗi mùa cải rộ (nhiều). Vào mùa cải, quanh làng đâu đâu cũng vàng rực một màu, nhà nào ít đất thì trồng đủ ăn, nhà trồng nhiều, ăn không hết thì mang ra chợ bán. Bán cũng không hết thì nghĩ cách cất giữ để dành… Cũng nhờ đó mà bây giờ, cứ đến hè là tôi lại nhớ da diết những món ăn nấu từ củ cải muối phơi khô.

Củ cải được nhổ lên từ ngoài vườn, giũ hết đất, rửa thật sạch, cắt gốc lấy phần củ. Xếp củ cải vào trong những chum, hay vại làm bằng sành sứ, rải lên một lớp củ cải là một lớp muối, cứ như thế cho tới khi chum đầy. Muối như thế trong 3 ngày để cải héo và ngấm muối, sau đó đổ ra rổ cho thật ráo nước. Dùng dao cắt củ cải thành miếng nhỏ, phơi trên những chiếc nong (nia) gác trên mái nhà, nơi vừa đón được nhiều gió, vừa sạch mà củ cải lại mau khô.

Phơi củ cải khoảng từ 4 đến 6 ngày nắng là cải có thể nỏ (khô), khi đó chỉ cần bỏ vào túi nhựa, hay bọc giấy báo kín là có thể cất giữ cả năm trời mà không sợ hỏng.

Vào những hôm trời mưa gió, không đi chợ được, lấy ít củ cải khô ra, ngâm nước khoảng 15 phút cho bớt mặn. Xào củ cải với một chút dầu hay mỡ, hành phi, nêm chút bột ngọt, đường, đơn giản vậy thôi là đã thành một món ăn với cơm nóng, ngon tuyệt. 

Củ cải phơi khô nấu với thịt cũng rất ngon. Thịt ba rọi thái miếng mỏng, kho chung với củ cải là món rất đưa cơm. Hay như món canh xương củ cải: chỉ cần xào củ cải cho ngấm dầu, sau đó thêm nước lạnh và cho xương heo vào ninh thật kĩ, nêm gia vị, khi ăn rắc chút rau thơm lên... Mỗi lần thấy mẹ chuẩn bị nấu món này là tôi lại háo hức chờ cơm. 

Lại một mùa hè nữa sắp đến, tôi gọi điện về quê chỉ để nhờ người thân gửi lên ít củ cải muối phơi khô ăn cho đỡ thèm, đỡ nhớ cái mùi nồng nồng mang theo nắng gió của miền Trung.

Đoàn Xuân