Quê tôi vốn vùng đồng ruộng. Ngày xưa, khi thức ăn bán ngoài chợ còn khan hiếm, mà chợ ở quê là chợ phiên, mỗi tuần chỉ họp một lần, nên các gia đình vẫn kiếm thức ăn ngoài đồng là chủ yếu. Mùa cua đồng ngoi lên bờ vì nắng nóng cũng là mùa tràn ngập niềm vui của lũ trẻ chúng tôi. Bố mẹ cũng hào hứng không kém sau mỗi buổi chiều đón các con đi bắt cua, bắt tép, nhìn rổ đứa nào cũng đầy ứ, cua bò lổm ngổm. Mẹ tôi chạy ra vườn hái một vốc hoa thiên lý rồi mấy mẹ con vừa nấu canh thiên lý, vừa đợi tiếng xe lóc cóc của bố đi làm về. Sau đó, cả nhà cùng thưởng thức bữa cơm đầm ấm với bát canh thiên lý vàng ngậy.

Hè về, cũng là lúc giàn thiên lý trổ hoa. Hoa thiên lý mọc thành từng chùm làm ấm lòng bao người con xa xứ. Thường người ta nấu canh thiên lý với ít thịt xay hay cua đồng, vừa ngon vừa bổ dưỡng.

Cách nấu món canh thiên lý cua đồng rất đơn giản. Cua đồng bóc mai, bỏ yếm, rửa sạch, cho vào một thìa muối, xay nhuyễn. Lọc xác cua với nước sạch qua rây từ ba đến bốn lần, để làm nước dùng. Lấy gạch cua từ mai cua, cho chút nước vào, lọc vài lần để gạn bỏ hoi và chất bẩn. Khi xay cua, cho thêm 1/2 muỗng cà phê muối để cua dai thịt hơn. Khi lọc, rà tay dưới đáy xem có sót vỏ cua không. Vỏ cua khiến món ăn xảm, không ngon. Khi nấu, để lửa lớn nhưng canh chừng cho nước vừa sôi là hạ lửa ngay để gạch cua không bị vỡ, trông mất ngon.

Thường những bà nội trợ khéo tay sẽ chọn những chùm hoa thiên lý mới chớm nở không bị sâu, rồi đem ngâm nước cho hết kiến. Chùm hoa to thì tách thành hai ba nhánh nhỏ, sau đó mang rửa sạch, để ráo. Xong xuôi đâu đó thì đun nước dùng cua, cho thêm hai muỗng hạt nêm. Khi nước sôi lăn tăn, dùng muỗng khuấy đều theo một chiều để xác cua đông kết tạo thành gạch cua và gạch không bị bám vào đáy nồi hay vỡ nát. Nước sôi, cho hoa thiên lý vào nấu chung, đảo nhẹ tay để hoa không bị nát cánh. Vậy là đã có một bát canh thiên lý nấu với cua đồng, vừa có vị ngậy của gạch cua, vừa có vị ngọt và thơm của hoa thiên lý.

Với tôi, bát canh thiên lý cua đồng luôn ấm áp tình cảm gia đình và chất chứa những kỷ niệm ngày hè cùng lũ bạn lội bì bõm trên cánh đồng bắt cua, rồi theo mẹ ra vườn chọn những chùm hoa thiên lý chúm chím dưới tán lá xanh như cổ tích.

Tạ Đức An