Nhìn mẹ loay hoay với túi đồ, tôi thấy thương quá, có ai bắt mẹ phải vất vả thế đâu. Hình ảnh mẹ làm tôi nhớ đến bài thơ “Nước vối quê hương” của Nguyễn Trọng Định:

Mẹ lên thành phố với con
Nhớ hoài cây vối vẫn còn dưới quê
Một năm may có dịp về
Mẹ ngồi bên gốc ủ ê nổi buồn

Thành phố có bao nhiêu loại nước để đãi mẹ, nhưng mẹ vẫn chỉ thích nước lá vối. Mẹ bảo, uống nước lá vối nhà quê rất tốt, tốt hơn tất cả các loại nước ở thành phố. Nước vối giúp tiêu mỡ, ăn ngon miệng, tiêu hóa tốt, giải nhiệt, lợi tiểu và rất mát; người nhà quê khỏe mạnh một phần là nhờ những thứ nước lá này. Chính vì thế, từ khi còn bé, tôi đã thấy mẹ nghiện vị chát chát, đắng nhẹ, lại hơi ngọt và hương thơm ngai ngái của thứ nước là này.

Ngày nào mẹ cũng nấu một nồi nước lá vối, mùa đông mẹ thường ủ trên bếp trấu, mùa hè mẹ rót vào những ấm tích, cứ đi ra một cốc, đi vào một cốc, hết ngày là cũng hết nồi nước vối.

Lá vối mẹ thường dùng là loại lá khô. Mẹ nói uống nước lá vối khô ngon và tốt hơn khi còn tươi. Mẹ ủ lá vối theo cách của mình: Lá vối hái từ ngoài vườn vào, hãy còn rất tươi, mẹ cho ngay vào trong một cái thúng có lót ở dưới ít rơm khô. Sau khi đổ đầy lá vối vào thúng, mẹ phủ tiếp một lớp rơm thật dày lên trên để giữ nhiệt. Mẹ để thúng nơi kín gió, sau hai ngày lá vối từ màu xanh sẽ ngả sang màu hơi vàng.

Lá vối khô

Để bảo quản được nhiều ngày, ủ xong mẹ còn phơi lá vối trong bóng râm hai ngày cho lá vối hoàn toàn khô rồi mới gói trong những tờ lịch cũ, cho vào túi ni lông để dành dùng dần. Mùi nồng hăng của lá vối, cộng với vị chan chát của nhựa khiến lá vối trở thành một thứ lá chống mối mọt rất tốt cho lúa, đậu của người dân ở quê. Chỉ cần bỏ vào trong chum hay vại nhúm lá vối khô, mối mọt sẽ không dám ghé đến.

Lá vối không chỉ dùng để uống mà còn có thể chữa bệnh lở loét, chốc ghẻ rất hiệu quả. Sắc thật đặc nước vối, dùng rửa vết thương lở loét ngày 2 lần, làm như thế trong nhiều ngày sẽ khỏi.

Mỗi lần nghe mẹ kể về những tác dụng của lá vối, tôi hiểu, thứ lá bình dị quê mùa ấy đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống của mẹ. Cũng vì thế, hình ảnh gốc vối sau nhà ở quê luôn gắn với hình ảnh của mẹ trong nỗi nhớ của tôi.

 

Từ Linh Hương