Lươn là loài ăn tạp, thức ăn chính của chúng là tôm, cua, ốc, trùn (giun), ếch, nhái…và những động vật thối rữa. Ban ngày, lươn ẩn dưới bùn hay trong hang, ban đêm ngoi ra kiếm ăn. Biết những đặc điểm trên nên cứ đến chiều (khoảng 4-5 giờ) là người nông dân chuẩn bị mồi để đặt trúm bắt lươn.

Sau khi tìm được địa thế thuận lợi (theo “mắt nhà nghề” là chỗ có nhiều lươn), người ta đặt trúm xuống và để đó… chờ khoảng nửa đêm ra đồng thăm trúm. Nếu trúng luồng (mưa càng lớn lươn chạy càng nhiều), một người đặt 40 – 50 ống trúm, mỗi đêm thu được khoảng 4 – 5 kí lươn, sáng ra trong túi rủng rỉnh hai, ba trăm ngàn đồng là chuyện dễ dàng !

Lươn là món đặc sản được nhiều người ưa thích, nên giá trị kinh tế của con lươn rất cao. Giá lươn trên thị trường hiện nay khoảng 60.000-70.000đ/kg. Lươn chế biến món ăn nào cũng ngon như: lươn xào sả ớt (xào lăn), lươn dồi, lẩu lươn, lươn kho mắm, khô lươn…Nhưng, món gây ấn tượng cho người “sành ăn” hơn cả phải kể là món “lươn núp gáo dừa”.

Làm món này cũng dễ. Trước hết, phải chuẩn bị những nguyên liệu cần thiết như: lá cách (hay lá lốt) vừa ăn (một nắm), rau ngổ (một lọn), đậu phộng (50 gram) và lươn (2 con). Lươn mua ở chợ phải chọn những con mập, còn mạnh, da không trầy sướt, bụng màu vàng, nặng khoảng 200 gr/con. Đem lươn về vuột tro bếp cho sạch nhớt (hay dùng giấm cũng được), mổ bỏ ruột, rút bỏ 2 sợi chỉ tanh hai bên cổ lươn, rửa sạch, để ráo. Ướp gia vị (đường, muối, tiêu, tỏi, hành tím…) cho vừa khẩu vị, chờ vài phút cho ngấm. Cho lươn vào chảo mỡ (dầu) chiên sơ cho hơi vàng.

Dừa cứng cạy (1 trái), nhớ lựa dừa gáo to, có nước nhiều một chút mới ngon! Gọt bớt vỏ dừa cho gọn và vạt nắp (nhớ giữ nắp để đậy), đổ nước dừa ra tô. Lót rau ngổ vào trong gáo dừa, cho lươn vào giữa, trên cùng là lá cách. Cho nước dừa vào ngập xâm xấp lươn. Đậy nắp dừa lại và cho vào nồi chưng cách thủy khoảng 1 giờ cho nước dừa rút vào lươn là chín.Giở nắp dừa ra, rắc một nhúm đậu phộng rang giã giập vào, thế là xong! Món nầy phải ăn nóng với nước mắm thấm (tương hột, sả bằm, nước cốt dừa, đậu phộng giã nhuyễn) mới “đúng điệu”!

Vị thơm ngọt của thịt lươn hòa lẫn vị béo, bùi, cay, đắng của rau ngổ, lá cách, tương hột… thật tuyệt vời!

Hữu Tưởng