Hiện nay, không ít người đi ăn không chỉ để no mà để trải nghiệm, để được sống lại với những kí ức tươi đẹp hoặc gian khổ ở một vùng quê thân thương nào đó. Một trong những món ăn đồng quê gợi nhớ ấy là món cá đồng trùm muối đậm đà và mộc mạc.

Cá để làm món này thường là cá rô hoặc cá lóc đồng. Đồng Tháp và Cà Mau là hai vựa cá đồng lớn nhất của vùng đất phương Nam. Đám cá “trời nuôi” ở những vùng này thường mập nhất vào hai thời điểm trong năm: mùa lũ từ khoảng giữa tháng bảy âm lịch đến giữa tháng mười âm lịch và từ tháng mười một âm lịch đến gần Tết. Những con cá này mà đem ủ muối nướng thì ngon khỏi chê.

Cách làm món này cũng thật đơn giản. Rửa cá sạch, để ráo, đập chết. Sau đó lấy muối bọt phủ kín thân cá một lớp dày khoảng 5 - 8 mm. Rồi lấy lá chuối tươi bó thêm một lớp ngoài cùng, dùng dây bằng vỏ tre hoặc trúc tươi buộc sơ.

Sau khi chuẩn bị cá xong hãy nhóm bếp lửa củi, khi lửa ngọn tàn, chỉ còn than đỏ rực thì có thể bắt đầu nướng cá. Thời gian nướng cá khoảng 30 phút, nhưng sau hai mươi phút nên bớt than. Khi lớp muối bên ngoài hơi cháy đen và nứt ra là cá đã chín. Cá nướng ủ kiểu này có mùi thơm rất thanh, đậm vá quyến rũ. Lớp thịt ngoài hơi ửng hồng và lạ hơn là vị cá không hề mặn, vẫn ngọt, béo.

Ăn món này phải bốc bằng tay mới sướng. Một tay bạn bốc thịt cá nướng, tay kia bốc cục muối hạt nhấp nháp, thỉnh thoảng kèm thêm vài đọt rau vườn: dấp cá, rau răm, xà-lách... để món ăn thêm thơm ngon.

Nhiều người nói món cá nướng này xuất phát từ Cà Mau. Người thì bảo tác giả món ngon này là  "sáng kiến" của đám trẻ chăn trâu. Người khác bảo chính những người nông dân đi làm đồng đã chế ra món này. Thời xưa, những lão nông đi khẩn hoang chỉ mang cơm và ít muối ớt theo. Đến trưa, nghỉ tay, họ tranh thủ bắt vài con cá đồng, rắn hay chuột đem nướng mọi. Nhưng món nướng mọi ăn hoài cũng ngán, vậy là họ nghĩ ra món cá đồng trùm muối nướng lửa than. Thịt cá nướng kiểu này "ưu việt" hơn nướng mọi là sớ cá không khô, chất ngọt nguyên vẹn như cá hấp.

Tạ Tri