Câu hò ru con vọng lại từ chiếc ghe bầu của người mẹ trẻ trong cái nắng vàng ươm tháng 8 trên sông Tiền làm tôi nôn nao chi lạ. Đã lâu rồi tôi không có dịp về thăm miệt vườn quê ngoại ở Cần Thơ - xưa là tỉnh lỵ Phong Dinh, nơi tuổi thơ tôi một thời bắt ốc hái rau.

Ngày ấy, khi ông trời đổ lệ ngày càng dày hạt, báo hiệu mùa nước rong tràn ngập ruộng đồng, mưa mênh mang tối trời, tối đất là cá ở Biển Hồ lũ lượt đổ về sông Hậu. Trong kênh rạch, lũ ốc chém vè dưới bùn bao ngày cũng trồi đầu đớp nước mưa. Nước ngập làm lũ cua đồng bị ngộp bò ra khỏi hang lổm ngổm. Bọn trẻ con chúng tôi sau mỗi buổi chiều tan học là thả bộ trong mưa, tranh thủ bắt mớ ốc, mớ cua về nấu canh. Cái nón lá của đám con gái trở thành cái rổ đựng ốc, lũ cua thì bị chúng tôi lấy dây chuối khô ngấm nước mưa cột quanh, lần hồi thành một xâu dài sọc. Tối đó, nồi canh cua đồng với rau mồng tơi nóng hổi, với mùi cua thơm nức mũi luôn khiến tôi không ngừng hít hà và nuốt vèo cả ba tô cơm trong chớp mắt.

Những ngày chủ nhật được nghỉ học, lũ con nít chúng tôi nghêu ngao trên chiếc xuồng ba lá, cùng nhau trôi nổi trên con rạch ngã sáu Cái Chanh bắt ốc, móc cua, xom ếch… Cua ốc ngày ấy nhiều vô kể, chỉ một loáng là có thể bắt được cả táo (*)… Lặc lè quẩy thúng ốc nặng trịch, hái thêm mớ lá chanh lá ổi, bứng vội bụi sả cùng nắm ớt hiểm xanh lè bên hiên nhà thằng Tèo, bọn tôi giã nát mớ ớt hoà vào nước ngâm đám ốc chừng mươi phút, cái cay xè của ớt sẽ làm những chú ốc lì lợm nhất cũng phải nhăn mặt chào thua, khè nhớt ra lai láng. Xối sơ vài gáo nước, cả đám khệ nệ bưng nồi ốc có lót lá ổi và sả đặt trên ba ống táo, quạt lửa liên hồi. Chừng 10 phút sau, đám con nít đã mê mẩn chấm ốc với nước mắm sả mà chị hai thằng Tèo pha sẵn.

Tôi xa xứ hơn 30 năm có lẻ, đọc báo nghe sông Hậu bị ô nhiễm trầm trọng, đôi lúc gọi điện thoại hỏi cua ốc có còn nhiều như xưa, thằng Tèo bạn tôi cười ha hả: “Ốc cua làm gì còn! Thuốc trừ sâu làm tụi nó biến mất từ lâu rồi mầy ơi. Bây giờ muốn ăn món quà quê nghèo đó, mày phải vào mấy nhà hàng đặc sản. Món ốc nướng tiêu và lẩu cua đồng được du khách quốc tế hoan nghênh quá xá khi đến Cần Thơ đó”..

*táo: là tiếng gọi một dụng cụ đong lúa người dân miền Tây thường dùng. Một táo khoảng 20-21 lít. Táo có hình trụ, cao 6 -7 tấc , thường được làm bằng tôn thiếc

Dương Thủy