Trở về.

Dọn dẹp chút bụi vương trên gian bếp. Lâu lắm rồi chẳng thèm ngó ngàng đến giàn củi khô phía trên cà ràng. Nơi nội gom mớ củi vừa khô tới chất đầy trên đấy để hơi nóng dưới bếp tỏa lên. Rút nhúm lá dừa gập đôi, vò nát đằng đầu rồi nhét tờ lịch cũ vô quẹt diêm đốt. Lá dừa khô bắt lửa nhanh, khựi nhúm tro giữa ông táo cho thành lỗ trũng rồi chất củi vào nhóm bếp...

Đó là bếp xưa.

Còn gian bếp này, bao bận rồi cũng nấu nấu nướng nướng rồi lạnh lùng mang hất cả ra sau hè. Đập nồi chảo tang hoang vụn vỡ, chẳng thèm ngó mớ củi ướt nằm chỏng chơ nơi chái bếp, mưa dột, đất ẩm khiến gian bếp mốc meo, ẩm ì, lạnh tanh.

Gian bếp này chính tay mình cột từng nuột lạc vào lá chầm. Làm xong cái bếp quê giữa phố ai cũng ngơ ngẩn đứng nhìn. Có lẽ bếp lạ. Nhà phố mà chái bếp nhà mình lợp lá dừa được chầm bằng những cọng dừa nước chẻ nhỏ phơi héo. Thế mà hay, thế mà trúng cái ý chủ nhơn chỉ vì nghiện mùi khói bếp qua mái lá. Hễ không ưa thì thôi bằng đã ưa rồi thì cứ làm theo ý mình cho đúng điệu. Bếp lợp xong lập tức có ngay hai, ba cái cái cà ràng đặt vào ngay ngắn. Phía dưới lót ba miếng gạch Tàu để hơi ẩm không thấm lên ông táo. Rồi ra vườn mót miếng mo dừa trọng trọng* một chút vạt ngang làm cái xúc tro. Đặt bếp xong treo nồi niêu xoong chảo lên vách và bắt đầu nhóm bếp.

Gian bếp này ấm lên không phải vì mình biết giữ lửa mà đầy ăm ắp tình bạn. Mọi người đến với chái bếp này bằng trái tim yêu thương, bằng những cái gu ăn uống dễ thương, có khi mọi người đến chỉ vì gian bếp lạ...Bồn bồn tươi nấu chua từ quê chồng đến con ba khía tươi rang muối. Rồi tô bún mắm, bún bò cay...Tất thảy đều được bắt đầu từ đôi tay vụng về của mình dành cho bạn. Có khi chỉ là dĩa mì gói xào cải thìa. Gian bếp nhà mình bắt đầu đông khách. Quen có, lạ có, vui có buồn có, xem như gia vị món ăn không còn là của riêng bếp nhà mình nữa mà còn được mang đến từ cùng khắp xóm giềng.

Rồi có những ngày lửa tắt.

Có những ngày tro tàn.

Bếp lạnh tanh.

Mình bỏ bếp đìu hiu để sống cuộc sống không phải cố nêm nếm gia vị cho vừa miệng người này mà phật ý người kia. Mình không thích kiểu nấu nướng phải kiêng cữ, thay thế nguyên phụ liệu để vừa khẩu vị của mọi người. Một khi đã tự dựng cho mình một gian bếp riêng, điều đó đồng nghĩa với việc mình đã sống với gian bếp đó, nấu riêng cách nấu đó vì mình chính là bản thân mình. Mọi người đến đây có thể người này không chịu nổi vị cay xé của bún bò cay nhưng người kia lại thấm thía, đàn dà họ nghiện. Đúng gu mình, quán có ế cũng không sao. Tuyệt đối không thể thay vị cay của ớt khô bằng nguyên liệu khác.

Có người nói mình đập nồi bỏ bếp là không tôn trọng tình cảm bạn bè dành cho mình.

Có người nói họ không vì điều đó mà buồn giận.

Có người vãng lai đôi lần chỉ vì gian bếp lạ.

Chỉ có một ít lửa và nhúm tro tàn còn sót lại trong chiếc cà ràng cũ là hiểu mình đã nêm nếm những thứ phụ gia nào? Nhóm bếp bằng ngọn lửa được bắt nguồn từ đâu mỗi khi diêm ướt...

(*) trọng trọng: vừa vừa, không lớn không nhỏ.