Cập nhật vào 21/09
Đặc sản của Điện Biên nổi tiếng ngon, lạ và mang đậm bản sắc núi rừng Tây Bắc. Bài viết dưới đây Món ngon miền Bắc sẽ giới thiệu với bạn những đặc sản nổi tiếng nhất của vùng đất Điện Biên.
Nội dung chính
1. Bắp cải cuốn nhót xanh
Có lẽ người miền xuôi lên Điện Biên nào đó quá ấn tượng với món nhót xanh cuốn bắp cải, rau mùi, chấm với chẳm chéo nơi đây. Món ăn đã làm nên đặc trưng của người Điện Biên.
Đầu tiên là phải chọn những chùm nhót xanh vừa thành quả chưa lâu. Có người thích ăn quả thật non, nhưng có lẽ nhót đạt tiêu chuẩn nhất là khi vừa đủ tầm, không non quá mà cũng già quá, lớp phấn mới chỉ mới trăng trắng.
Quả nhót phải xanh mướt, hơi mềm mềm, chưa mọng nước và chua rôn rốt, lại cũng thoảng qua vị chát nữa. Cuốn cùng với nhót cần có bắp cải, cũng phải chọn những lá vừa tầm, không già, không non quá, trắng nõn là. Thêm vài lá tỏi, lá rau mùi, ít gừng thái lát nữa là được.
Quan trọng nhất là bát nước chấm, chẩm chéo là sự hòa quyện của những: tỏi khô, (nhưng phải đúng là tỏi tây bắc mới có mùi, vị cay đặc trưng, tỏi tàu – củ to, mọng nước không ra vị của nó), gừng, ớt, rau mùi, mắc khén, xả… tất cả đều giã nhuyễn, trộn vào chút nước mắm hoặc muối cũng được.
Khi ăn, nhót được cắt nhỏ, cuộn cùng bắp bải, gừng, mùi, tỏi và chấm với chẩm chéo.
2. Rau hoa ban
Rau ban là món “đưa cơm” truyền thống bao đời của đồng bào Thái vùng Tây Bắc, đặc biệt là ở Điện Biên. Ấy là những búp ban mới chỉ có đôi lá, người Thái hái từ những cây ban trên đồi cao, mang về rửa sạch rồi cho vào vại muối như muối dưa cải ở miền xuôi. Búp ban muối, ăn với cá sông Nậm Rốm kho thì ngon không gì sánh được.
Nộm rau hoa ban Điện Biên
Chỉ qua đèo Pha Đin, vào mùa hoa ban hai bên đường đều có những người phụ nữ đứng bên gùi búp ban xanh.
Những quẩy búp ban còn xanh mơn mởn, nguyên mùi ngai ngái đặc trưng. Rau của loài hoa đẹp, lại được người con gái Thái nhẹ nhàng gói lại, rồi đưa cho khách thì cái cảm giác mới nghĩ đến đã thấy là món ngon.
Hoa ban là một trong những sản vật của núi rừng Tây Bắc. Cũng giống như búp ban, hoa ban cũng là thức ăn của đồng bào Thái ở Tây Bắc. Hơn thế, hình ảnh cánh ban trắng đã đi vào đời sống văn hóa tâm linh của nhân dân Tây Bắc, nhất là bà con đồng bào Thái.
Rau hoa ban xào tỏi
Với đồng bào Thái, có lẽ không ai là không trải qua tuổi thanh xuân, với những trò chơi thú vị hái hoa ban và hát giao duyên. “Trăm năm ngắm ban nở còn ngắm mãi. Mỗi mùa ban lộc nảy thêm trẻ ra”. Câu ca của đồng bào Thái không chỉ lắng đọng về sức sống của loài cây ấy, mà còn như mời gọi bạn ngược đường đến với Tây Bắc, dù chỉ một lần cũng đủ để nhận ra.
Bạn có thể tham khảo thêm: Những món ăn ngon làm từ rau hoa ban Điện Biên
3. Đặc sản canh bon Điện Biên
Chỉ khi lên với Điện Biên du khách mới được thưởng thức Canh bon, món ăn dân dã của đồng bào Thái. Món canh Bon được chế biến từ nhiều nguyên liệu trong đó có da trâu hoặc bò, dọc bon ngọt, cà dại cùng các loại rau thơm, gia vị.
Qua bàn tay khéo léo người dân đã tạo nên một món ăn vô cùng hấp dẫn bởi sự thơm ngon giòn sật của da trâu quyện với vị hơi đắng của cà, thơm của mắc khén, ấm nóng của sả.
4. Sâu chít Điện Biên
Đây vốn là loại côn trùng sống trong thân cây chít. Để biết cây nào có sâu chít , người thu hái sẽ lựa chọn những cây có dấu hiệu bệnh, không thể ra hoa (đó chính là cây đã bị ấu trùng ký sinh).
Người dân bắt sâu chít bằng cách “chẻ” đôi ngọn chít để lấy sâu ra. Những con sâu chít tươi rói có màu trắng sữa, căng mọng sau khi được lấy ra thường được thả trong chậu rượu nhạt. Thứ rượu ấy sẽ giữ cho sâu không bị biến chất.
Ngoài cách sử dụng phổ biến nhất là ngâm rượu uống, sâu chít có thể sao khô, nấu cháo. Số liệu khảo cứu cho thấy loài “đông trùng hạ thảo” có hàm lượng protein chiếm 25-32% trong cơ thể, trong đó có 6 axit amin, còn sâu chít cũng có hàm lượng protein tương đương nhưng thành phần axit amin được xác định lên đến 17/20 loại cần cho cơ thể.
5. Chè Tuyết Tủa Chùa
Tại 4 xã vùng cao của huyện Tủa Chùa, Điện Biên hiện đang lưu giữ một nguồn tài nguyên quý giá mà thiên nhiên ưu đãi ban tặng, đó là gần 10000 cây chè Tuyết cổ thụ.
Cách trung tâm huyện Tủa Chùa trên 50km là xã Sín Chải, nơi sở hữu gần 2.300 cây chè “Tuyết” cổ thụ, tập trung ở các bản Cáng Tỷ, Sín Chải, Hấu Chua, Mạng Chiền, Sáng Tớ…
Cái tên “chè Tuyết” mà người dân trong xã Sín Chải quen gọi cho cây chè có lẽ bởi cái khí hậu đặc thù vùng núi đá nơi đây đã tạo nên cho nó.
Ngoài Sín Chải, các xã Tả Sìn Thàng, Tả Phìn, Sính Phình cũng sở hữu trên 6.000 cây chè cổ thụ có hàng trăm năm tuổi.
So sánh với các loại chè ở các vùng chè nổi tiếng khác thuộc khu vực miền núi phía Bắc như Tả Xùa ở tỉnh Sơn La, Suối Giàng ở Yên Bái, chè Tủa Chùa có chất lượng không thua kém.
Chè Tủa Chùa sống tự nhiên trên các núi đá, được tích tụ sương núi nên hương chè thơm, màu nước chè vàng óng ánh, rất được nước và có vị đắng, ngọt hòa quyện thuần nhất.
6. Gà đen Tủa Chùa (Ka Đu)
Trên cao nguyên đá Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên, có một giống gà đặc sản mà không vùng đất nào có được, đó là giống gà xương đen của đồng bào dân tộc Mông hay còn gọi là Kadu theo tiếng H’mong.
Loại gà đen của Tủa Chùa có đặc tính rất riêng biệt là “lông xước” khác hoàn toàn so với các loại gà đen ở các vùng khác. Nổi tiếng thơm ngon, thịt chắc và thơm, ai đã ăn thử một lần sẽ nhớ mãi.
Thịt gà đen Tủa Chùa có hàm lượng dinh dưỡng rất cao, thường được mọi người biết đến với các món cháo cho trẻ nhỏ, phụ nữ mới sinh, người mới ốm dậy. Ngoài ra trong các mâm cỗ đều phải có thịt gà đen, như vậy mới quý, chủ nhà mới hiếu khách.
Người Mông coi gà đen là một tài sản quý. Dù cuộc sống khó khăn, trải qua bao năm tháng di cư khắp các miền đất trên cao nguyên này nhưng họ vẫn giữ được giống gà này.
7. Bánh dày Điện Biên
Bánh dày là món ăn quan trọng của đồng bào dân tộc Mông vào những ngày lễ, Tết. Bánh cũng đươc làm từ gạo nếp nương để tạo ra độ mềm dẻo, thơm ngon cho bánh.
Các công đoạn làm bánh yêu cầu phải làm thủ công nên cần rất nhiều thời gian và công sức. Sau khi gạo ngâm được đồ chín thì được đổ luôn vào cối giã nhuyễn.
Giã bánh giầy là một công việc nặng nhọc, đòi hỏi nhiều sức lực và kỹ thuật bởi giã càng kỹ thì bánh càng dẻo và để được lâu hơn. Hỗn hợp nhuyễn được nặn thành những chiếc bánh xinh xắn, tròn trịa và được gói bằng lá dong hoặc lá chuối.
Bánh dày, một đặc sản Điện Biên có thể ăn cùng với chả, giò, hay chỉ nướng trên than hồng hoặc chấm với chút mật ong rừng đều mang vị khó quên.
8. Xôi nếp nương Điện Biên
Nếp nương được trồng nhiều ở các tỉnh Tây Bắc nhưng nói đến loại nếp ngon nhất người ta thường nghĩ ngay đến nếp nương Điện Biên. Những hạt nếp nương Điện Biên căng tròn, khi nấu lên có vị ngọt, thơm, mềm dẻo. Cách đồ xôi nếp nương công phu hơn nếp trồng ruộng nước.
Xôi phải được đồ trong một cái chõ gỗ đặc biệt của người dân tộc Thái, xôi chín bằng hơi, mềm, dẻo nhưng không dính tay. Phải ngâm nếp trong nhiều giờ liền thì khi đồ xôi mới không bị sượng.
Xôi được đồ rất kỳ công, phải qua hai lần đồ thì xôi mới dẻo thơm. Lần đồ thứ nhất, sau khi xôi tỏa hương thơm, vừa chín tới thì đem đổ ra một rá rồi lấy đũa trải ra cho đều, để một lúc sau thì đổ tiếp vào chõ và tiếp tục đồ cho xôi chín đều.
Người dân tộc Thái thường dùng xôi nếp nương chung với cá nướng, thịt lợn nướng…
Thông qua bài viết này, Món ngon miền Bắc hy vọng bạn sẽ có thể thưởng thức một cách sâu sắc những nét văn hóa của miền đất Điện Biên anh hùng, không chỉ là những di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh mà còn ở văn hóa ẩm thực đặc sắc hiếm nơi nào có được. Khi đến với nơi đây hãy nhớ thưởng thức những món ngon điện biên ở trên đây nhé.
Bài viết về Điện Biên bạn có thể tham khảo thêm:
